Tkanie perskiego dywanu trwa wiele miesięcy, a o jego wartości nie świadczy doskonały i perfekcyjny wzór, a historie, które z niego można wyczytać. Doświadczony znawca dywanów może dostrzec, w którym momencie skończyła się przędza, a w którym ktoś rozśmieszył tkaczkę, w jeszcze innym – wpadła do niej sąsiadka na plotki. Taka jest również historia eFkropki. Naznaczona ludźmi, którzy ją tworzyli, którzy wpadli na moment i zainspirowali. Przyszli, odeszli, wrócili, zostali. Każdy człowiek to wyjątkowa przędza, a nasz dywan się rozrasta. I jest dziełem wyjątkowym.
Joanna:
Fundacja została ustanowiona przez Fundatorów: Martę Niedźwiedzką, Joannę Krzyżanowską- Zbucką i Jerzego Kłoskowskiego, aktem notarialnym w dniu 26 marca 2010 r. Krajowy Rejestr Sądowy dokonał rejestracji Fundacji w dniu 31 marca 2011 r. Prezesem Zarządu został Jerzy Kłoskowski, członkami Zarządu: Marta Niedźwiecka oraz Joanna Krzyżanowska-Zbucka. Do Rady Fundacji zaproszono: Annę Tanalską-Dulębę, Jacka Wciórkę oraz Zbigniewa Ogonowskiego. Mieliśmy marzenia: hostel terapeutyczny, knajpa prowadzona przez osoby po kryzysie, spotykaliśmy się i zastanawialiśmy ja kto zrealizować. Los na naszej drodze postawił Fundację Tańczę więc Jestem i Annę Kurinię, która bardzo pomogła nam w pisaniu wniosków o dofinansowanie. Na początku zapraszaliśmy na spotkania w MCIM przy Woronicza 44A użytkowników psychiatrii. Dzieliliśmy się marzeniami w temacie działań Fundacji. Spotkania przeplatały się z warsztatami Tańcem i Ruchem prowadzonymi przez Anię Kurinię i jej koleżankę.
Nasze pierwsze projekty pod koniec 2012 r. to: Razem w kuchni – pilotaż, Razem w kuchni – edukacja, następnie w 2013 r rozpoczęliśmy projekt Razem w kuchni – staże. Dzięki wspaniałej współpracy z biznesem społecznie zaangażowanym (firmą Kręgliccy Restauracje i Catering) i z Działem Obsługi Osób Niepełnosprawnych przy Urzędzie Pracy (zwłaszcza panią kierownik Beatą Tryc) mogliśmy zaproponować naszym beneficjentom staż w znakomitych warszawskich restauracjach rodzeństwa Agnieszki i Marcina Kręglickich: El Popo, Santorini, Meltemi, Piąta Ćwiartka, Opasły Tom, Chianti. Beneficjenci pod okiem doświadczonych pracowników restauracji odbywali praktyki w zawodach związanych z gastronomią. Grupą docelową naszych działań były osoby po doświadczeniu kryzysu psychicznego (stażyści), a także personel restauracji (osoby ich szkolące), którzy nawiązując pozytywne relacje z podopiecznymi, zmieniały stereotyp chorego psychicznie. Odbyliśmy też wtedy wizyty studyjne w Radomiu w Gospodzie Jaskółeczka i w Pensjonacie u Pana Cogito w Krakowie. Oba miejsca prowadzone są przez osoby chorujące psychicznie. Kontynuacją tego projektu są spotkania osób, które mają utworzyć spółdzielnię socjalną i w ramach szkoleń prowadzą od kilku lat cateringi dla Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
W 2014 roku zaczęliśmy się spotykać i dyskutować z grupą osób po kryzysach psychicznych na temat stygmatyzacji i dyskryminacji, która dotyka to środowisko. Na spotkania zapraszaliśmy specjalistów zajmujących się tym tematem naukowo: profesora Jacka Wciórkę i doktora Piotra Świtaja. Zaprosiliśmy też na spotkanie Kasię Szczerbowską – dziennikarkę, która opisała swój pobyt w szpitalu psychiatrycznym i opowiedziała w telewizji o swoim doświadczeniu kryzysu psychicznego. Dziś Kasia jest członkinią Rady Fundacji.
Ewa, Maciej i Piotr:
Edukatorzy spotykali się raz w tygodniu. Krystalizował się cel, do jakiego chcieliśmy dojść i co mamy do przekazania społeczeństwu. Trwały rozmowy, dzieliliśmy się swoimi doświadczeniami, dyskutowaliśmy, co chcemy osiągać poprzez naszą działalność. Wszyscy czuliśmy potrzebę zmian. W czerwcu 2015 roku przeprowadziliśmy spotkania informacyjne z pacjentami na oddziałach psychiatrycznych. Grupa Edukatorów wzbogaciła się o nowe osoby. We wrześniu tego samego roku dwie profesjonalne trenerki z grupy TROP – Sonia Jakubowska i Justyna Zaharuk – przeprowadziły warsztat z prowadzenia szkoleń. Na bazie tego doświadczenia stworzyliśmy własne profesjonalne szkolenie. Potem przez wiele miesięcy dopracowywaliśmy je i ćwiczyliśmy się w prowadzeniu. W końcu trzeba było przestać ćwiczyć i wyjść z naszą pracą „do ludzi”. Pierwsze szkolenie przeprowadziliśmy w lutym 2016 roku dla lekarzy rezydentów Instytutu Psychiatrii i Neurologii. A potem był warsztat za warsztatem. Byliśmy dwukrotnie w Urzędzie Pracy w Warszawie, potem znowu w IPiNie, w Szpitalu Wolskim, w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego z seminarzystami prof. Zofji Rosińskiej i prof. Jacka Wciórki, byliśmy u studentów psychologii APS, UW i SWPS i UKSW, na oddziale sądowym IPiNu szkoliliśmy personel, a na Uniwersytecie Medycznym u młodych przyszłych psychiatrów z kół naukowych, dostaliśmy zaproszenie ze Szpitala Nowowiejskiego do przeszkolenia studentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego odbywających tam staż, szkoliliśmy zespoły pielęgniarek w IPiNie. Pojechaliśmy do Lublina na UMCS w ramach Otwartych Seminariów Filozoficzno-Psychiatrycznych, gdzie przeprowadziliśmy szkolenia dla studentów i kadry uczelni, byliśmy ze szkoleniami w ŚDS-ach, prowadziliśmy też spotkania otwarte dla wszystkich.
Naszym warsztatom towarzyszyło badanie naukowe Dr Piotra Świtaja o tym jaki efekt antystygmatyzacyjny daje spotkanie z ekspertami przez doświadczenie. Wkrótce ukaże się publikacja. Nieoficjalnie wiemy, że wyniki są bardzo dobre.
Jesienią 2018 roku warsztaty otwierały nasze pierwsze zadanie publiczne od Marszałka Województwa Mazowieckiego „Razem do samodzielności”, dzięki któremu niesiemy pomoc przez edukację i organizujemy front pomocowy dla zdrowiejących psychicznie, rodzin i profesjonalistów z Mławy i Przasnysza. Czasami było trudno, bo było wzruszenie, czasem złość na edukatorów, że nie są tak chorzy, jak ludzie zdrowiejący w samotności we własnych domach.
Nasze warsztaty uczą, że zdrowiejący psychicznie ma takie samo ciało i duszę jak zdrowy, podobne potrzeby, a wiele rzeczy mówionych o nim jest zabobonem. Uczestnicy odkrywają, jak często z chorobami przebywali sami, bez albo z bardzo nikłą świadomością. W trakcie warsztatów dochodzimy do tego, że klucz do dokuczania nam jest ogólnie dostępny w języku, gazecie, na ulicy, że stereotypy są żywe, a opieka psychiatryczna niedostateczna. Poprzez warsztaty chcemy przekazać to, co mówili najwięksi profesjonaliści Frankl, Jaspers, Kempiński – że rozumienie, słuchanie, szukanie kontaktu, towarzyszenie pomaga zdrowiejącym, że trzeba czekać na porozumienie i okazywać ciepło, a będzie zdrowienie, wgląd w chorobę i postęp medycyny. Wiele załamań na duszy bierze się ze środowiska. Często po naszych warsztatach do pracy w Fundacji przychodzą nowi ludzie.
Praca Edukatorów nie kończy się na warsztatach. Występujemy z prelekcjami. Jako pierwsi użytkownicy psychiatrii mieliśmy wystąpienie na Konferencji Trzech Sekcji w Krakowie. Nasi przedstawiciele uczestniczą jako prelegenci w sympozjach i konferencjach w całej Polsce m.in. w Łodzi, Katowicach, Krakowie, Wieliczce, Elblągu, Ełku. Jesteśmy zapraszani na konferencje do Rzecznika Praw Obywatelskich. We wrześniu 2015 roku ratowaliśmy Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na komisji zdrowia w Sejmie RP. Nasze przedstawicielki Katarzyna Parzuchowska i Ewa Piskorska opowiedziały o swoim doświadczeniu chorowania i realiach sytemu psychiatrycznego. Potem monitorowaliśmy postępy reformy na kolejnych komisjach.
W latach 2016 i 2018 zaproszono nas do uczestnictwa w Narodowej Radzie Rozwoju – organie doradczym przy Prezydencie RP. Występowaliśmy na konferencjach, byliśmy świadkami ustaleń dotyczących pilotażu Centrów Zdrowia Psychicznego.
Do Edukatorów wciąż dołączają nowe osoby. W 2017 r. część naszych Edukatorów uczestniczyła w kursie Asystentów Zdrowienia. Za ich sprawa dołączyły kolejne osoby. Rozwijamy się, nasz grupa ewaluuje. Dostajemy kolejne prośby o przeprowadzenie szkoleń. Staliśmy się rozpoznawalni i doceniani za naszą działalność.
Rok 2017 to dla eFkropki czas wielkiego wysiłku, Fundacja podjęła się technicznej organizacji Pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego. Odbył się on, dzięki trudowi wielu osób. Dzień kongresu był dla nas niezwykle emocjonujący, uczestniczyło w nim ponad 900 osób. Użytkownicy psychiatrii, rodziny i profesjonaliści zebrali się w jednym miejscu. Tego samego dnia odbył się Marsz o Godność, przemaszerowaliśmy ulicami Warszawy pod Ministerstwo Zdrowia, gdzie wręczyliśmy nasz Manifest. To był niezwykły czas. Po kongresie do Zarządu Fundacji dołączył koordynator tego ważnego wydarzenia – Krzysztof Rogowski, a do Rady Fundacji – Rzeczniczka Prasowa Kongresu – Katarzyna Szczerbowska.
Niedługo potem dostaliśmy zaproszenie na spotkanie z Księżną i Księciem Cambridge w Łazienkach Królewskich. W spotkaniu uczestniczyły Joanna Krzyżanowska-Zbucka – członkini zarządu i Ewa Piskorska – Edukatorka. Książę zapytał nas o opiekę psychiatryczną w Polsce i stygmatyzację. Opowiedziałyśmy mu również o naszej działalności. Na koniec rozmowy usłyszałyśmy: „poradzicie sobie”. Rok po Kongresie zorganizowaliśmy Marsz Żółtej Wstążki, żeby przypomnieć, że jesteśmy obecni w społeczeństwie. Do zespołu dołączyli Justyna Górnik i Marek Husak, którzy wnieśli nową energię. Dzięki nim do wydarzenia dołączyła grupa motocyklistów. Było pięknie, słonecznie i kolorowo.
Jako że potrzebowaliśmy nowego wyzwania, w sierpniu 2018 roku pojechaliśmy na Pol’and’Rock Festival. Było nas siedmioro, pracowaliśmy od rana do wieczora, w upale, a rzeczywistość przerosła nasze wyobrażenia. Nasz namiot był pełen gości. Rozmawialiśmy, wspieraliśmy, edukowaliśmy. Pokazało to nam, jak ogromna jest skala problemów psychicznych w Polsce. W 2019 roku wracamy do Kostrzyna nad Odrą z większą ekipą.
A teraz? Teraz przygotowujemy II Kongres Zdrowia Psychicznego, na którym nasza koleżanka Katarzyna Parzuchowska zaprezentuje swój wielki i ważny projekt – Standardy Opieki Psychiatrycznej.
Misją II Kongresu są:
• promocja zdrowia psychicznego – zabieganie o profilaktykę zdrowia
• zabieganie o dalszą reformę leczenia – promocja Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, monitorowanie przebiegu pilotażu reformy opieki psychiatrycznej
• rozwój współpracy humanistyki z psychiatrią w kontekście zdrowia psychicznego
• zapobieganie stygmatyzacji osób leczących się psychiatrycznie
• podzielenie się doświadczeniem ruchów samopomocowych, umocnienie ich, przygotowanie i prezentacja kontaktów środowiskowych.
eFkropka to ludzie, idee, emocje, zmiana. Nie sposób zamknąć tę historię w krótkim tekście. A wszystko za sprawą trzech osób, które chciały czegoś więcej i wierzyły, że można to zrobić.
Luty 2019r.
Autorzy: Joanna Krzyżanowska-Zbucka, Maciej Matraszek, Piotr Źrebiec, Ewa Piskorska
